«زیباکلام بازی افخمی را هم خورد؛ چرا که مانند بازیگران فیلم‌های خود از او بازی گرفت و تازه دکتر زیباکلام گفته پولی هم بابت این برنامه نگرفته است و این یعنی ایفای رایگان نقش منفی در فیلمی که بهروز افخمی جلوی دوربین بُرد!»

امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) تزکیه و تعلیم و کتاب و حکمت الهی چهار واژه کلیدی در دعوت اسلام و همه پیامبران است. واژه کلیدی دیگر قیام به قسط است. در مدرسه نبوّت‌ها، نسل‌های بشر با کتاب و حکمت، آموزش‌وپرورش می‌یابند و آنگاه زندگی عدالت‌محور بنا می‌کنند و جوامع بشری بدین ترتیب به هدف‌های آفرینش انسان نزدیک می‌شوند. (۱۳۹۹/۰۲/۱۲)

جريان اصلاحات با يک بحران عميق سياسي و اجتماعي مواجه شده است. بنده معتقدم در بيست و دو سال گذشته يعني از سال 1376 تاکنون جريان اصلاحات هيچ‌گاه مانند امروز با چنين بحران جدي و فلج کننده‌اي مواجه نشده است.

خیلی وقت است که فراکسیون امید از خود نمی‌پرسد مردم چهار سال پیش چرا به ما رای دادند؟! به نظرم اصلاح طلبان مجلس مدت‌هاست از این موضوع گذر کرده‌اند و فقط و فقط به قدرت و هوای قدرت داشتن برایشان مطرح است.

افرادي چون زيباکلام که وضعيت اصلاح‌طلبي را چندان مناسب براي موفقيت در انتخابات آينده نمي‌بينند و از طرفي با نوعي بي‌تفاوتي و ياس و نااميدي مواجه‌اند، به درمان اين وضعيت مي‌انديشند و اين امر از طريق «رقيب‌هراسي» در حال دنبال شدن است. در اين سناريو خطر به قدرت رسيدن رقيب آنقدر بزرگ مي‌شود تا انگيزه‌هاي سلبي براي جلوگيري از پيروزي رقيب فعال گردد.

مقدمه: اتفاقات این چند روز از دید عده‌ای پشت پرده‌هایی هم دارد. پشت پرده‌هایی که برخی امروز را وادار کرده تا از استعفای حسن روحانی به عنوان تنها راه چاره حل نارضایتی معیشتی و اقتصادی مردم بگویند. اما آیا واقعا این طرح برای حل مشکلات مردم است یا اهداف و امیال سیاسی؟ این چند روز روزهای سختی برای حسن روحانی بود که اگر نبود او دردوروز، اندازه تمام این ماه‌ها‌ در تلویزیون ظاهر نمی‌شد تا با مردم سخن بگوید. در کنار این روزهای سخت، بسیاری عملکرد او را هم در قبال اعتراضات و نارضایتی‌ها‌یشان زیر ذره بین گرفته‌اند، تا اینکه ببینند وی در چنین شرایطی چگونه عمل می‌کند. رویکرد روحانی پس از وقایع اخیر اما تنها سوال این روزها نیست. چرا که به نظر می‌آید تاریخ ارتباط برخی مردم و اصلاح طلبان نیز از این تاریخ به بعد دگرگون خواهد شد و سر و شکلی متفاوت به خود می‌دهد. درباره همه این مسائل با صادق زیبا کلام استاد دانشگاه و فعال سیاسی دگراندیش به گفتگو نشستیم.

مقدمه: گروه سیاسی - پیش از آن که بار و بندیل سفر ببندد و راهی قم و دیدار با یکی از آیات عظام شود، اسباب سیاحتش را با حمله‌هایی رندانه به اصلاحات و دولت یازدهم فراهم ساخته بود تا اینگونه با رویی گشاده به شرفیابی آیت الله مصباح یزدی نائل آمده و چه بسا بساط این گپ و گفت، مسرورانه تر جلوه کند و دو طرف نزدیکی قلبی شان به یکدیگر را به رخ بکشند. .. آن هم در آستانه موسم انتخابات. محسن رضایی با آن قد بلند و رعنایش تنها چند ماه مانده به خرداد96، خیلی دلش می خواهد تا بیش از پیش به چشم بیاید و دیده شود، در سر لیست اخبار قرار گیرد و اصولگرایی خود را به منصه ظهور گذارد. این است که دو روز پیش به قم و دیدار با آیت الله مصباح رفت، که معروف است به پدر معنوی جبهه پایداری. به نظر می آید که او (رضایی) در طول اظهارات چندین ساله خویش، سیاست یکی به نعل زدن و یکی به میخ را ادامه داده تا بگوید" من مستقل هستم". اما عملا حملات اخیر وی به دولت و حالا دیدارش با آیت‌الله‌مصباح، همه معادلات مستقل بودن او را تحت‌الشعاع قرار داده و این پرسش مطرح است که چگونه شده تا محسن رضایی در این دم دمی‌های انتخابات ریاست جمهوری 96، تحرکاتی نه از جنس استقلال بلکه از نوع وابستگی به اصولگرایی نشان می‌دهد. روزی که برای بازگشت به شغل اصلی‌اش درخواست داد، کمتر کسی تصورش را می کرد که او هنوز در سر، باد ریاست جمهوری داشته باشد، آن زمان به خیال خیلی‌ها محسن رضایی به مثابه دهه 60، بار دیگر امیری سپاه را بر ژنرال عرصه سیاست شدن ترجیح داده است. اما حالا شواهد چیز دیگری می گوید. "رضایی" که روزی به دنبال آن بود تا همه جناح‌ها از راست و چپ گرفته تا همه نگاه‌ها را به سمت خود بگرداند و دستانش را دستان کارگری و دلش را مالامال از مهر ملت معرفی کند، نتوانست اعتماد ایرانیان را برای ریخته شدن آرای مزین به نامش در صندوق ریاست جمهوری، داشته باشد. اما او که بر نامزدی ریاست جمهوری چنبره زده تا آن را روزی به دست آورد، اینبار به فکر اینکه همه جناح‌ها و گرایش های سیاسی، وی را با آغوش باز بپذیرند نیست بلکه دل را به دریا زده و دست از آن "دو گانگی سیاسی" برداشته و تا می تواند خود را به محافظه کاران نزیک کرده‌است. اما چرا؟ " صادق زیباکلام " استاد دانشگاه و فعال سیاسی، درباره مواضع اخیر و خاص اصولگرا مابانه محسن رضایی و دیدارش با آیت‌الله مصباح یزدی به آفتاب یزد پاسخ می‌دهد.

مقدمه: جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از همان روزهای نخست با مقاومت ملی همراه شد و اهداف رژیم بعث عراق را به بایگانی تاریخ سپرد. مردم در یک همدلی بی‌نظیر با رشادت و فداکاری، صحنه‌های حماسی و باشکوهی آفریدند که برای همیشه به خاطره جمعی ملت ایران بدل شده و یادآوری آن خاطرات در هر مناسبتی همبستگی وشکوه روزهای دفاع مقدس را به یاد می‌آورد. طراحی واجرای بیش از یکصد عملیات آفندی که برخی از آنها همچون آزادی خرمشهر و فتح دماغه فاو نخبگان جنگی دنیا را متحیر کرده، معرف جانمایه 8سال دفاع و حماسه است. جنگ اما آزمونی جهت توان سنجی ومهارت چانه زنی انقلاب درعرصه دیپلماسی نیز بشمار می‌رود. قدرت دفاعی ایران که در گذشته متکی به پشتیبانی مستمرخارجی بود درپی تلاش نظام شاهنشاهی با التهابات متعددی مواجه شده و مبانی، ساختار ومؤلفه‌های آن دچار تغییر و دگرگونی شد. آنگونه که سراب به پایان آمدن موازنه قوا در دو سوی اروند را به چشم می‌نشاند. با پیش آمدن شرایط جدید، همسایه غربی که حداقل یک بار بخت خود را در سال 1353 با به راه انداختن جنگی محدود، آزموده و با تن دادن به معاهده صلح الجزایر از معرکه جان به دربرده بود، وسوسه شد تا بار دیگر بخت خود را بیازماید و گرده از گرد حقارت بتکاند. این بود که ماجراجویانه به تکاپو درآمد بلکه کاری از پیش برد و سرنوشت منطقه را جوری دیگر رقم زند. ابتدا با به راه انداختن جنگ قومی وحمایت تسلیحانی از آن سعی کرد زخمی عمیق برجان انقلاب بنشاند و با ایجاد آشوب و بلوا و نا امنی سایه خود را جلو بکشد. صدام در دستیابی به اهدافش آنچنان شتابان بود که گاهی علاوه برصد دامی که پیش پای انقلاب گسترده بود، آشکارا وارد عمل شده و منطق حسن همجواری را بی‌هیچ بهانه‌ای زیرپا می‌گذاشت. در اسفند 1357 تنها یک ماه پس از پیروزی انقلاب، منطقه مسکونی «سیرین» نزدیکی بانه را بمباران کرد و ساکنان بی‌پناه آن را به خاک و خون کشید یا در تلاشی مزورانه با خنجری که در پس شعارحمایت از کرد زبانان پنهان داشته بود، سعی کرد پاوه را از جغرافیای ایران جدا کند و در این راه حتی آسمان شهر را برای مدافعان ناامن کرد وخلبان جسور «محمد نوژه» را به شهادت رساند. به موازات این همه در تدارک به راه انداختن جنگی گسترده وهمه جانبه بود. این را چشم‌های نگران در دو سوی مرز بارها برای مسئولان و رهبران نظام روایت کردند و بروقوع جنگی قریب الوقوع تأکید کردند. کنشگران سیاسی اما اگرچه گزینه‌های زیادی در پاسخ «به چه باید کرد؟» نداشتند، دم دست‌ترین استراتژی یعنی «مهار از طریق سکوت» را پیش گرفتند تا حداقل با تحریک نکردن دشمن، زمان جنگی محتمل الوقوع را به تعویق بیندازند. ارزیابی غالب در میان نخبگان سیاسی کشور این بود که هیبت وهیمنه انقلاب سرانجام بر خام اندیشی‌های دیکتاتور بغداد غلبه کرده واو را برسرعقل خواهد آورد و از دست بردن به خشونت جنگی باز خواهد داشت. این خوشبینی که ملهم از ضمیر بی‌آلایش آنان بود اما مابه ازای بیرونی در عرصه چالش‌های سیاسی نداشت. دکتر ابراهیم یزدی عالی رتبه‌ترین دیپلمات کشور که اتفاقاً با رمز و راز کار سیاسی آشنایی داشت به نمایندگی از سوی انقلاب برای حضور در کنفرانس غیرمتعهدها به هاوانا رفت. در این سفرتجربه مهمی رقم خورد و آنچنان که معمول است با وساطت رئیس جمهوری الجزایر دیداری با صدام انجام گرفت. این دیدار خواه ناخواه سنگ محک دیپلماسی کشور در روزهای بحرانی انقلاب قبل از جنگ است. برخی معتقدند این دیدار می‌توانست ومی باید نقطه آغاز گفت‌و‌گوهای منجر به تفاهم دوهمسایه گردد ولی این‌طور نشد و یک فرصت طلایی از دست رفت. در مقابل صاحبنظرانی با طرح نکاتی از روانشناسی شخصی صدام او را مهار‌ناپذیر قلمداد کرده و می‌گویند جنگ در آن شرایط امری حتمی الوقوع و با اراده آهنین شخص صدام گره خورده بود. هردو نظریه ادله وشواهدی را مطرح می‌سازند که جای تأمل دارد. در این میان اما کم کاری دیپلماسی کشور قابل دفاع نیست و با ظرفیت نیروهای انقلاب برابری نمی‌کند. اینکه دیپلماسی در پیشگیری از جنگ چه رسالتی برعهده داشته سؤالی تاریخی- کارکردی است که با سه نفر از خبرگان حوزه سیاست وتاریخ جنگ، آقایان صادق زیبا کلام استاد دانشگاه وفعال حوزه اندیشه سیاسی، مسعود بختیاری امیر بازنشسته وعضو برجسته گروه معارف جنگ ارتش و محمد درودیان از راویان و پژوهشگران تاریخ جنگ و صاحب تألیفات متعدد در این زمینه، در میان گذاشتیم تا ضمن یک نشست با صراحت علمی به واکاوی این پرسش بپردازند. بی‌تردید دامنه بحث بسیار گسترده و پاسخ‌یابی برای گشودن این گره تاریخی مستلزم برگزاری نشست‌های متعدد است. «ایران» در حد طرح سؤال در سالگرد هجوم سراسری عراق به کشورمان اقدام به برگزاری این نشست کرده و امیدوار است این موضوع از سوی سایر رسانه‌های جمعی به تناوب پیگیری شود.

مقدمه: روزي كه اسامي وزرای پيشنهادي روحاني به مجلس ارسال شد خبري از نام وزير علوم نبود. اين مورد موجب گلايه برخي از دانشگاهيان شده بود كه اظهار مي‌داشتند بي وزير ماندن اين وزارتخانه در آستانه سال تحصيلي جديد موجب به مشكل خوردن دانشگاه‌ها مي‌شود. جهانگيري در مورد دليل عدم معرفي وزير علوم گفت گزينه مد نظر رئيس جمهور در لحظات آخر از قبول مسئوليت سر باز زده است. روحاني در روز تشكيل كابينه معاون فرهنگي وزارت علوم سيد ضياء هاشمي را به عنوان سرپرست وزارتخانه معرفي كرد. سرپرستي كه اكنون گزينه محتملي براي وزارت نيز به نظر مي‌رسد. دانشگاه‌ها در دوره پيش از روحاني و دولت احمدي‌نژاد (به ويژه دولت دوم) مشكلات بسياري را تحمل كردند و با انتخاب روحاني بارقه‌هاي اميد جهت بهبود اوضاع دانشگاه ديده شد. گزينه اول روحاني براي وزارت علوم دولت يازدهم دكتر ميلي منفرد روي خوشي از مجلس اصولگرا نديد و جعفر توفيقي سرپرست وزارت علوم شد. با ابراز مخالفت‌ها در مورد توفيقي، روحاني فرجي‌دانا را به مجلس معرفي كرد كه به سختي راي آورد و دوره‌اي از وزارت علوم را ساخت كه دانشجويان و اساتيد هنوز به‌خاطر دارند. اما فرجي‌دانا هم پس از افشاي بورسيه‌هاي غير قانوني براي برخي نمايندگان قابل تحمل نبود، پس آنها تمام تلاش خود را براي استيضاح وي به كار بستند و موفق شدند. روحاني شهردار فعلي تهران محمدعلي نجفي را به عنوان سرپرست وزارت علوم منصوب كرد. مجلس نهم پيش‌تر ثابت كرده بود به نجفي هم علاقه‌اي ندارد و روحاني هم زحمت معرفي وي را به خود نداد و احمد نيلي و پس از آن فخرالدين دانش آشتياني را به مجلس معرفي كرد كه هر دونفر رد شدند. در نهایت گزینه هفتم روحانی محمد فرهادی بود که از مجلس اصولگرا رای گرفت و در دوره وزارتش سعی کرد شبیه فرجی‌دانا نباشد و دست به عصا حرکت کند. دانشگاهیان از وزارت فرهادی بسیار ناراضی بودند و قابل پیش‌بینی بود که جایی در دولت دوازدهم نداشته باشد. اکنون اما پس از شروع دولت دوم روحانی هم حاشیه‌های وزارت علوم به پایان نرسیده و سایه بیم و امید بر سر دانشگاه افکنده شده است. در مورد شرایط وزارت علوم، دکتر صادق زیباکلام ، استاد دانشگاه، با «آرمان» گفت‌و‌گو کرده که در ادامه می‌خوانید.

مقدمه: عرصه سیاست هیچ گاه قابل پیش بینی نیست. بخصوص اگردر ایران باشد. نه حرف‌ها‌ حرف است، نه وعده‌ها وعده. گاهی راست به چپ رای می‌دهد و گاهی چپ به راست. گاه، یک اصلاح‌طلب اصولگرا از آب درمی‌آید و گاه یک اصولگرا می‌شود منجی شجاع اصلاح‌طلبان. در همین وادی تغییرات است که بعضی اوقات جای غالب و مغلوب نیز عوض شده. مثلا اگرچه روحانی حامیانش اصلاح‌طلب بودند اما حالا اوضاع بیشتر به کام اصولگرایان است. اصولگرایان در انتخابات شکست خورده اند اما به جای آنکه آنها به دنبال دلیل شکست در اختلافات درونی باشند و به واکاوی مشکلات بپردازند و درصدد حل آن‌ها‌ برآیند، بر همان منش قبلی پای فشاری می‌کنند، از آن سوی اما فاتحان رقابت، یعنی اصلاح‌طلبان به مانند احزاب شکست خورده در اختلافات درونی خود سر می‌کنند، یکی خواهان حذف شورای عالی سیاستگذاری است و دیگری آن را بهترین الگو تلقی می‌کنند. یکی روحانی را نماد تدبیر و امید می‌داند، یکی بسان فردی که کلاهی بس گشاد برای هشت سال بر سر جناح چپ کرده است. صادق زیباکلام استاد نام آشنای علوم سیاسی شاید گزینه‌ای جذاب برای یک گفتگو در زمینه آن عدم تغییر اصولگرایی و این دعواهای اصلاح‌طلبی باشد. زیباکلام در گفتگو با آفتاب یزد به بودن یا نبودن ایدئولوژی در جریان‌ها‌ی سیاسی اشاره دارد؛ نکته‌ای که تضادهای سیاست ایران را پاسخ می‌دهد.

اشاره: « صادق زیباکلام » در عرصه سیاست نامی آشنا‌ست. معمولا طرف مقابل طیف احمدی‌نژاد در مناظره‌های سیاسی این استاد دانشگاه و حامی ‌هاشمی رفسنجانی بوده است. او شیوه خاص کنشگری در عالم سیاست را دارد که مناظره‌ها و نقطه‌نظراتش در مطبوعات جزو کنشگری او به شمار می‌آیند. به بهانه غیبت احمدی‌نژاد از انتخابات ریاست جمهوری اردیبهشت ۹۶ با او به گفت‌وگو نشسته‌ایم. او ابتدا از حقوق شهروندی احمدی‌نژاد دفاع می‌کند و در ادامه معتقد است که جریان اصول‌گرا بدون احمدی‌نژاد تمام شده است. البته او پیش‌بینی می‌کند که رئیس دولت‌های نهم و دهم به خاطر علاقه‌ای که به قدرت دارد سال ۱۴۰۰ برمی‌گردد.

مقدمه: دستان اصولگرایان برای معرفی کاندیدایی جهت حضور در انتخابات ریاست جمهوری 96 آنچنان خالی است که خود رسانه‌ها هر روز به کاندیداسازی می‌پردازند و چهره‌هایی را به عنوان رقیب حسن روحانی معرفی می‌کنند که تا پیش از این به ذهن کسی خطور نکرده است. یکی از این افرادی که فعلا تیر گمانه‌زنی‌ها او را نشانه رفته، محمد رضا باهنر، نائب رئیس مجلس نهم و دبیر کل جبهه پیروان خط امام است که این روزها به صدای جناح راست مبدل شده است و از این حیث او را پدرخوانده اصولگرایان می‌نامند. باهنر مدتی است که در رسانه‌ها با شرکت در نشست‌های خبری متعدد و انجام مصاحبه‌های متنوع، حضوری محسوس دارد. علاوه بر آن در بزنگاه ثبت‌نام انتخابات مجلس دهم نیز از نام نویسی خودداری کرد. شاید همین حضور پررنگ او در مقابل میکروفن‌های خبری و عدم شرکت در انتخابات مجلس، از دلایل تبدیل او به یکی از تولیدات کمپانی کاندیداسازی رسانه‌ها باشد. صادق زیباکلام ، بر این باور است که احتمال معرفی باهنر به عنوان کاندیدای اصولگرایان صفر نیست اما او کاریزمای لازم برای جلب آراء مردم را ندارد. مشروح گفتگوی آفتاب یزد با این استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل سیاسی را در ادامه می خوانید: